Przeglądając mikrofilm duplikatu księgi urodzonych w 1834 r. w rzymskokatolickiej parafii w Praszce, odnalazłem metrykę urodzenia syna (prawdopodobnie pierworodnego) Walentego Stykały. Sam Walenty był synem Karola Stykały i Teresy Kościelnej. Jego żoną była Agata lub Elżbieta Kokot, córka Piotra a siostra m.in. Jakuba (męża Jadwigi Kalinowskiej, córki Łukasza) i Wawrzyńca (męża Marianny Lipczak, córki Antoniego). Walenty i Agata później mieli również syna Stanisława, który poślubił Wiktorię Lipczak, inną córkę Antoniego. Tyle koligacji z rodziną Stykałów.
Na tym etapie bardziej zaciekawiło mnie samo pochodzenie imienia, jakie nadano dziecku — „Jan z Matty”. Często się tak zdarzało, że nadając dziecku imię od świętego patrona, który w dniu narodzin lub chrztu miał wspomnienie (uroczystość, święto) liturgiczne, ksiądz dookreślał, o którego dokładnie świętego chodziło. Spośród popularnych świętych Janów mógł to być m.in. Jan Chrzciciel/Baptysta (24 czerwca), Jan Ewangelista/Apostoł , Jan Chryzostom (27 maja), Jan Nepomucen (16 maja), Jan z Dukli (10 lipca, 29 września). Wówczas taka osoba nie była np. Janem Stykałą, lecz Janem z Matty Stykałą. Jak widać, nadawano imiona również po świętych, którzy dziś są mniej znani (na ile „popularni” byli w przeszłości — trudno mi to ocenić).
Kim był Jan z Matty? Pisano go również: Jan z Maty lub Jan z Mathy, ewentualnie z łacińska: Jan de Matha. To święty Kościoła katolickiego, jego wspomnienie kiedyś przypadało na 8 lutego (por. Sylwan. Dziennik Nauk Leśnych i Łowieckich), współcześnie podobno na 17 grudnia (tak angielska Wikipedia). Żył na przełomie XII i XIII w. Jego kult zatwierdzono dopiero w XVII w. Święty ten wsławił się działalnością polegającą na wykupywaniu chrześcijańskich niewolników, ustanowieniem szkaplerza Trójcy Świętej i ustanowieniem (pod wpływem eremity św. Feliksa de Valois/Walezy) zakonu o tym samym wezwaniu (trynitarze). Mata (Matha) to podobno nazwisko katalońskiego rodu szlacheckiego ze strony jego ojca.
ojca Prokopa kapucyna z 1875 r.,
8 lutego, str. 102 i następne
(kliknij na obrazkach, aby powiększyć):
Zobacz też:
- Jan de Matha w polskiej Wikipedii
- John of Matha w angielskiej Wikipedii
- biogram świętego na witrynie parafii MB Różańcowej w Rudzie
- szkaplerz św. Trójcy
- fragment witraża jednego z kościołów z twarzą świętego
- przytoczenia imienia świętego w Google